Söz Dinlemeyen Çocuklar ve Aile

Çocuğum sözümü dinlemiyor nerde hata yaptım?

Çocukları sözünü dinlemeyen ailelerin yaptığı hatalar nelerdir ve nasıl telafi edilebilir? Adım adım bir yol haritası gibi…

Çocuğun söz dinlemesi kavramı içinde ;

ilk dönemlerden itibaren aile ve çocuk arasındaki ilişki tarzı ,DİSİPLİN ve çocuğun bireysel olarak yaşadığı güçlüklere değinmek gerekli.

Anne ve bebek arasındaki sağlıklı bağlanma , annenin bebeğin ihtiyaçlarını yerinde ve zamanında karşılaması, iletişim kurması, sıcaklık ve sevgisini hissettirmesi ile başlıyor, sonraki 2-3 yaş bireyselleşme döneminde ise çocuğun yaşamı öğrenmek için yaptığı denemelerde ona cesaret vermesi ,yüreklendirmesi ile devam ediyor. Örneğin koltuğun üzerine çıkıp çıkıp inen çocuğa” ay aman düşersin” şeklinde kucağa almak değil, gerçekten tehlikeli olduğu durumda sakince yaklaşıp yönlendirmek, yönü değiştirmek daha doğru bir yaklaşım olacaktır.

Bu bağ sağlıklı kurulamaz ise, bebeğin gelişiminin beklenen sürede olmaması, benmerkezci ( çocuğun kendi odaklı olması, tutturmaları ) davranışı uzun sürebilir, ör. 4 yaşında hala kurallara uymamak için direnebilir, istediği olmayınca tutturabilir.

Bebeklik, çocukluk depresyonu yaşayabilir, ağlamalar, engellenmeye karşı agresif reaksiyon,gelişiminin aksaması, yaşıtları ve diğer insanlarla sağlıklı iletişim kuramama , uyku-iştah sorunları vb …görülebilir.

Bu dönemlerde yapma dediğimiz davranışı ilgi almak amacıyla gözümüzün içine bakarak yapabilir.

Yine korkuları var ise sosyal ortamlara adapte olamayabilir, kardeş kıskançlığı yaşıyor ise anne-babanın ilgisini almak için dirençler gösterebilir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Davranım Bozukluğu gibi psikiyatrik rahatsızlıklarda çocuk dürtü kontrolünde zorlandığı için sırasını bekleyemez, aceleci ve ısrarcıdır, bu da kurallara uyması ve komut almasını güçleştirir.

Çocuk aileyi zorluyor ise, gelişiminde farklılıklar var ise, bunun nedenlerine yönelik bir araştırma yapmak gerekli olacaktır.Bir çocuk psikoloğu ve çocuk psikiyatristi tarafından yapılacak değerlendirme , sebepleri bulmaya yönelik olacaktır.

Çocuğun bu davranışı gelişim döneminin bir özelliği mi, yoksa bir sorunun habercisi mi

Bunun değerlendirilmesi ilk adım olmalıdır.

2-3 yaş dönemi ve ergenlik dönemindeki dirençlerin pekçoğu dönem özelliğidir.Ben varım, beni farkedin demektir.Bireyselleşme, kendine güvenin temellerinin atılmasına yöneliktir. çabalarıdır.

Çocuk eğitimini çok genel anlamda koşulsuz sevmek ve iç disiplin kazandırmak olarak özetleyebiliriz.

1. Çocukla kurulan sağlıklı ilişki , öncelikle onu olduğu gibi kabul etmek ve ona bunu hissettirmekten geçer.Şartlar ne olursa olsun, kötü not alsa da , hata yapsa da onu koşulsuz sevdiğimizi hissettirmek ilk aşama….

2. Çocukla kuracağımız iyi iletişim, iletişim dilimizin suçlayıcı, eleştirel ,yargılayıcı değil de , ben li cümleler kullanarak ve empatik yaklaşımımız ile mümkün.” Kızgın olduğunu görüyorum, Bunu anlatmak ister misin ? “

3. Anne baba olarak bizim modelliğimiz, çocuğun diğer insanlarla kurduğu iletişimin ve kendi disiplininin temelini atacaktır. Ör, akşam boyunca bilgisayar ve telefonu ile ilgilenen anne babalar isek, çocuğumuzu teknolojik aletlerle ilgili disipline etmemiz zor olacaktır.

4. Çocuğa zaman ayırmak, iyi bir ilişkinin başlangıcı.Arkadaşlarımızla zaman geçirmek , sohbet etmek, oyun oynamak biz yetişkinleri nasıl rahatlatıyorsa , çocuğun da hem arkadaşları ile hem bizimle bunları yapmaya çok ihtiyacı var.Farklı olarak biz onların yaşam rehberleri değil miyiz ? Onları yaşama hazırlayan, örnek olan, sorun çözmeyi, zorluklarla nasıl başedeceğini öğreten rehberler. Bu nedenle ona ayıracağımız zaman dilimlerinin çok değerli olduğunu vurgulayalım.

5. Bahsettiğimiz psikiyatrik bozukluklarda çocuğun disiplin konusunda zorlandığını gözönüne alırsak, bir uzman yardımı alarak sorunu çözümüne yönelik hem çocuk, hem aile, hem de okulla çalışmalar planlamak en uygun yaklaşım olacaktır.

Uzman Psikolog Aynur SAYIM